استفاده از نور طبیعی یا مصنوعی در فیلمبرداری

بسیاری از هنرمندان عرصه تصویر قطع به یقین تا به حال با این سوال مواجه شده‌اند که آیا کار با استفاده از نور طبیعی بهتر انجام می‌شود یا نور مصنوعی؟ تفاوت‌های نور طبیعی و مصنوعی در چیست؟این نوشتار پاسخ به این پرسش است

عمار کیوانیجمعه 15 اسفند 1399 | 4 سال پیشاستفاده از نور طبیعی یا مصنوعی در فیلمبرداری نویسنده: عمار کیوانی برای سایت نمای ایران استفاده صحیح از نور راهی است برای دست یافتن به یک تصویر زیبا. با این جمله معروف آندریاس فینیگر شروع کرده که به حق تمام مطلب در همین یک جمله خودنمایی می کند. نقاشی نور شاید اگر دقت کرده باشید بسیاری از کتاب‌های عکاسی، نورپردازی و یا تصویربرداری در در مقدمه یا صفحات ابتدایی خود این جمله کلیشه ای؛ فتو گرافی یعنی نقاشی نور را حتما درج میکنند. جمله ای کلیشه ای ولی مهم، کاربردی و قابل تامل. این جمله به ما یادآوری می‌کند که کار عکاسی یا فیلمبرداری وقتی بدرستی انجام ‌گردد و یا ساده تر اینکه وقتی اثری زیبا خلق میکند که نور بدرستی مورد استفاده قرار بگیرد. هر آنچه در قاب تصویر دیده می شود زاییده نور است و ولاغیر. لذا هرچه بیشتر و بهتر نور شناخته شود اثر خلق شده زیباتر بوده و ارتباط عمیق تری با مخاطب خود برقرار می‌کند. نخست باید خاطر نشان کرد که فرق چندانی بین شناخت نور در عکاسی و شناخت نور در فیلمبرداری نیست زیرا این همان یک فریم عکس است که از کنار هم قرار گرفتن تبدیل به ثانیه ای تصویری متحرک می‌شود و شاید مطلبی را که باید حین کار فیلمبرداری به دانش نورپردازی خود اضافه کرد این است که فیلمبردار سوژه را دنبال می‌کند و دراین حین فضاها نیز تغییر می‌کند بنابراین نورپرداز باید در قاب‌های مختلفی دانش نورپردازی یا نقاشی کردن نور خود را بکار گیرد. نورپردازی نورپردازی برای روشن کردن سوژه نیست بلکه برای تاکید بر سطوح، شکل و جنس سوژه، حتی کم جلوه دادن آن است. فیلمبردار می‌تواند با ایجاد سایه روشن آثاری افسون کننده، رویایی و زیبا خلق کرده و با نورپردازی آگاهانه و هنرمندانه توجه مخاطبین راجلب کند. می‌تواند نقاطی را برجسته و نقاطی را کم اهمیت و سرخورده نشان دهد. می‌تواند کوتاه را بلند و بلند را کوتاه، چاق را لاغر و لاغر را چاق نشان دهد. نوردهی شرط نخست در ابتدای کار باید نوردهی مناسبی به سنسور دوربین انجام شود، چه طبیعی وچه مصنوعی، با توجه به طرح و شکلی که تجسم میشود نسبت به تصویری که قرار است ساخته شود. برایان پترسون از مثلث نوردهی در کتاب مفاهیم نوردهی صحبت می‌کند. ایزو، اپریچر(دیافراگم) و سرعت شاتر اگر این سه اصل که دقیقا به مانند گاز و کلاج و ترمز عمل می‌کنند، نادرست انجام گردد همان ابتدا فندانسیون کار کج بنا نهاده میشود. در این نوشتار مجال توضیح این سه مقوله نیست ولی فقط باید به این نکته اشاره شود که تمام فیلمبرداران دنیا از همین سه مورد برای نوردهی به سوژه‌های خود استفاده می‌کنند و اگر فیلمبرداری این سه را نامناسب تنظیم کند می‌توان گفت بادست خود تمامی تلاشش را برای نورپردازی سوژه اش از بین برده است یعنی هرچقدر هم چیدمان نوری خود را درست انجام داده باشد با تنظیم نادرست شاتر، ایزو و اپریچر(دیافراگم) زحمات خودرا به باد فنا داده است. نور طبیعی یا مصنوعی بسیاری از هنرمندان عرصه تصویر قطع به یقین تا به حال با این سوال مواجه شده‌اند که آیا کار با استفاده از نور طبیعی بهتر انجام میشود یا نور مصنوعی؟ تفاوت‌های نور طبیعی و مصنوعی در چیست؟ نور طبیعی را می‌توان به عنوان نور موجود ذکر کرد که توسط خورشید یا ماه تولید می‌شود. نور مصنوعی توسط یک منبع نور صنعتی، مانند فلاش استودیوئی، اسپید لایت، لامپ، موبایل، چراغ قوه، پروژکتور و هر دستگاهی که با آن روشنایی ایجاد گردد، اطلاق میشود. استفاده از نور طبیعی دارای مزایایی است که میتوان به رایگان بودن، فراوان بودن و دردسترس بودن آن اشاره کرد. دیگر استرس تهیه فلاش و تجهیزات با شما نخواهد بود. وسایل مورد نیاز جهت کار یک دوربین، یک عدد خورشید و یا ماه است!!!. همچنین استفاده از رفلکتور برای تلطیف نور موجود نیز بسیار مفید است که البته آن نیز میتواند از هرسطح سفید، نقره ای یا طلائی که نور را بازتاب دهد، ساخته شود. برای کسب تجربه دراستفاده از نور طبیعی، بهتر است که تصویربرداران جوان قبل از اینکه کار با نور مصنوعی را شروع کنند، کار با نور طبیعی را آزمایش کرده و به درک مطلوبتری نسبت به نور برسند. هرچند نور طبیعی بسیار فراوان بوده و استفاده از آن در کار آسان است، در عین حال می‌تواند خیلی چالش برانگیز باشد زیرا نور خورشید بسته به زمان و مکان در طول روز متغیر است. نور طبیعی می‌تواند رنگ‌ها و کنتراست‌های متفاوتی در تصویر شما ایجاد کند. برای مثال، خورشید در وسط روز تمایل به ایجاد رنگ‌های سفید با کنتراست بسیار بالا دارد، در حالی که طلوع و غروب خورشید رنگ‌های بسیار گرم با کنتراست متوسط دارند. لذا در کار با نور طبیعی زمانبندی بسیار با اهمیت میشود. استفاده از نور مصنوعی در هر ساعت از روز میسر است و کنترلش در دستان تصویربردار می باشد. این امر به این معنی است که شما نیازی نیست از قبل برای زمانی که می‌خواهید فیلمبرداری کنید برنامه ریزی کنید، بسته به منبع نور مصنوعی که انتخاب می‌کنید می‌توانید مدل نورپردازی را طراحی کرده و تصاویری ایجاد کنید که به نظر در نور طبیعی فیلم برداری شده‌اند اما در زمان مورد نظر شما.(کیفیت تجهیزات شرط است). با اینکه نور مصنوعی به شما کنترل بیشتری رو تصاویرتان می‌دهد، این کار نیازمند ابزار و تخصص بیشتری نسبت به نور طبیعی است. منابع نوری مختلف دمای رنگ متفاوتی تولید می کنند و باید به دوربین گفته شود که «سفید» چه رنگی است در حالی که چشم انسان به صورت خودکار این توازن را انجام می‌دهد ولی دوربین برای تولید رنگ های صحیح نیازمند تنظیم دستی یا whitebalanceبرای نور های مختلف است. روشنایی مصنوعی برخلاف خورشید، هزینه زیادی نیز دارد.تنظیم دقیق نسبت های تخلیه نورها، شناخت دقیق تعادل رنگی یا وایت بالانس و ترکیب رنگها و آگاهی نسبت به توانایی های فلاش یا منبع نوری که در اختیار تصویر بردار است نیازمند دانش و تجربه، توامان می باشد. بسته به تصویری که در ذهن دارید، شما ممکن است نیاز به چندین منبع نور مصنوعی داشته باشید تا نوردهی تصویرتان را متعادل کنید. همچنین تجهیزات جانبی دیگری مانند باتری‌ها، کابل برق و دوشاخه نیاز است و شما به یک استودیو مجزا یا یک فضا برای اینکه نور‌ها را قرار دهید نیاز خواهید داشت. مخلص کلام اینکه، نورپردازی مصنوعی می‌تواند تعداد زیادی متحرکات اضافی به تصویربرداری شما اضافه کند، که هزینه و زمان اضافی دارد، البته لازم به ذکر است که این کار به تمرین زیاد هم احتیاج دارد. البته باید تاکید شود که این صحبتها به معنی این نیست که هدایت نور طبیعی در فیلمبرداری کاری ساده و بدون تخصصی است،خیر اینگونه نیست. بطور مثال بازیگر از در اتاق وارد میشود باید نوری تخت بنا برصلاحدید کارگردان صورتش را بپوشاند، وارد اتاق شده در وسط اتاق فضا کاملا تاریک است و به کنار پنجره رفته و با زاویه ای 45 درجه بیرون را تماشا می کند و باید نورپردازی بر روی صورتش به شکل رامبراندی باشد. نور فیلمبردار و یا نورپرداز نیز طبیعی است. در نظر بگیرید که هدایت نور و ایجاد مسدود کننده ها یا GOBO چقدر ظرافت و تخصص میطلبد. چه زمانی از نور طبیعی یا مصنوعی استفاده کنیم؟ نوع نوری که استفاده می‌کنید در نهایت بستگی به اولویت و تجربه شما به عنوان یک فیلمبردار دارد، و همچنین به بودجه و تصویری که شما در تلاش برای ثبت آن هستید نیز بستگی دارد، نورپردازی مصنوعی به طور معمول مدتی طول می‌کشد و نیازمند تمرین زیاد است تا به درستی اجرا شود. در حالی که نورپردازی طبیعی ساده‌تر است ولی نه خیلی، البته استثنائاتی در این قواعد وجود دارد، اما به طور کلی نورپردازی طبیعی معمولاً ساده ترین نوع نورپردازی برای استفاده می باشد. در حالی که در سمت دیگر، معمولاً از نورپردازی مصنوعی برای کارهای تجاری و تبلیغاتی هنگامی که بودجه و منابع کافی برای ایجاد تصویر مناسب وجود دارد استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که در فیلمبرداری از فلاش های عکاسی استفاده‌ نمی‌شود زیرا فلاش های عکاسی نور را ذخیره کرده و در کسری از ثانیه به سمت سوژه پرتاب می‌کنند یعنی چشمک زن هستند! ولی نورهای تصویربرداری اصطلاحا جزء نورهای ثابت و ممتد بشمار می روند بمانند لامپ و پروژکتورهای استادیوم فوتبال. فلاش های ثابت دارای قدرت های بسیار زیادی می‌باشند تا در محیط های کم نور بتوانند نور کافی را به سنسور دوربین برسانند البته فلاش های عکاسی پیشرفته و متاسفانه بسیار گران قیمت نیز دارای نورهای مدلینگ بسیار قوی بوده بطوریکه می‌توانند آخرین قدرت فلاش را برای عکاس بازسازی کنند ، بنابراین در تصویر برداری نیز می‌توان از آنها استفاده کرد. تصور کنید در یک فیلم فردی دارد شب در جنگل راه میرود. همه جا تاریک است و فقط در تصویر همان فرد دیده می شود و مابقی تصویر سیاه و تاریک است. کافی است که فیلم پشت صحنه آن را بدست آورید میبینید که در صحنه چندین پروژکتور روشن است ولی تصویر خروجی low key یا به زبان ساده کم نور یا پر کنتراست است. علت آن بدون درنظر گرفتن تنظیمات دیاف و شاتر که بر کم نوری صحنه تاثیر گذار است (فیلمبردار عمق میدان بیشتری خواسته و دهنه دیاف را اصطلاحا تنگ کرده و چون سوژه متحرک است برای جلوگیری از کش دار شدن آن سرعت شاتر را افزایش داده است و همه اینها موجب شده تا نور کمتری به سنسور برسد) مقدار نوری است که در محیط وجود دارد چه طبیعی و چه مصنوعی و نیز قدرت سنسور یا حساسیت آن در جذب نور. فیلمبردار برای اینکه ایزو را افزایش ندهد و تصویرش نویزدار نشود باید قدرت نورهایش را با توجه به شرایط صحنه اش افزایش دهد. بهرحال، در حال حاضر به علت فراگیر شدن رسانه های تصویری، سلیقه بصری مخاطبین نیز دستخوش تغییرات فراوانی شده است و بسیار سریع تفاوت کار کم کیفیت را از اثر با کیفیت تشخیص می‌دهند لذا اگر از نورپردازی مصنوعی استفاده می‌شود باید تجهیزات مناسب بکارگرفته شده تا برای مخاطب قابل قبول باشد زیرا ناخوداگاه مخاطب جنس نور خورشید را بعنوان مادر نورها پذیرفته است لذا اگر کاری تولید می‌شود هرچقدر نورپردازی اش طبیعی تر باشد قابل قبول تر می‌گردد مگر اینکه تصویربردار عامدانه سعی در ایجاد فضایی مصنوعی کرده باشد. در هرصورت آنچه که مهم است خروجی و محصول کار است و اینکه در پشت صحنه فیلمبرداری چه می‌گذرد و چگونه نور برای صحنه تهیه می‌شود برای مخاطب جالب نیست، می‌خواهد از نور طبیعی یا مصنوعی استفاده شود، می‌خواهد آتش روشن گردد، شمع یا چراغ قوه مورد استفاده قرار گیرد، پروژکتور یا چراغ های ماشین استفاده شوند، مهم این است که خروجی کار تصویری زیبا ، مناسب و در جهت تقویت مضمون فیلم باشد. نورپردازی کلاسیک در اصول کلاسیک نورپردازی ازسه نور استفاده می‌شود. نور اصلی، نور مکمل یا ثانویه و نور پشت زمینه. Key light ، یا نور اصلی هویت و فرم طراحی نوری تصویر را شکل می‌دهد، اینکه بطور مثال نیمی از صورت بازیگر روشن باشد(split) و یا مثلثی کوچک زیر چشمش بنظر برسد (rembrandt) و باقی تصویر تاریک باشد و البته کمی جزئیات نیز مشخص شود. اینجاست که از نور دوم برای تاثیرگذاری بر سایه ها استفاده می‌شود و میزان تیرگی و روشنایی آنها را مشخص می‌کند و براحتی میتوان نرمی لبه های سایه ها را نیز مشخص کرد. از نور پشت زمینه(backlight) نیز برای روشن کردن فضای پشت سر سوژه بهره برداری شده و برای عمق دادن به تصویر استفاده می‌گردد. خوب، دوباره ، در فیلمبرداری از چه نوری استفاده شود طبیعی یا مصنوعی؟ همانطور که در این مقاله توضیح داده شد بستگی به موقعیت، زمان و تجهیزات دارد. و همچنین می‌تواند ترکیبی از هر دو مورد استفاده قرار گیرد. منظور این است که فیلمبردار باید به تمامی منابع نوری چه طبیعی وچه مصنوعی به عنوان یکی از از سه مورد بالا نگاه کند بطور مثال خورشید میتواند نور اصلی و یا پس زمینه باشد. اگر اینگونه نگاه شود آنموقع است که فیلمبردار در هنگام کار با چیدمان دقیق و زاویه بندی صحیح که مهمترین عامل در ایجاد نورپردازی صحیح است به یک خروجی مناسب دست پیدا کند. و در پایان به جمله ای از شادروان استاد عباس کیارستمی اشاره شده و با این کلام این نوشتار بسته میشود؛ ( دوربین را برداشته و اولین فیلمتان را بسازید، همین)

منابع: نورپردازی جلد یک و دو رامین کاکاوند نورپردازی اثر سید میثم موسوی مفاهیم نوردهی از برایان پترسون و استفاده ای اندک از مطالب مختلف در سایت‌های مختلف

دسته‌بندی آموزش کلید‌واژه نور طبیعی و نور مصنوعی 32K بازدید

پروین بسیار آموزنده بود،ممنون از شماپنجشنبه 21 اسفند 1399 | 4 سال پیش