بقعه سید رکن الدین

موقعیت مكانی: بقعه سید رکن الدین درمحله وقت الساعت در خیابان مسجد جامع ، کوچه وقت الساعت واقع شده است منابع تاریخی : بنا به گفته احمد کاتب بانی م...

سعید موحدیپنجشنبه 11 بهمن 1386 | 17 سال پیشموقعیت مكانی: بقعه سید رکن الدین درمحله وقت الساعت در خیابان مسجد جامع ، کوچه وقت الساعت واقع شده است منابع تاریخی : بنا به گفته احمد کاتب بانی مدرسه رکنیه مولانای اعظم سید رکن الدین الحق والدین محمد بن نظام الحسینی وخیرات او بیرون از حصر است . از مضامین وقفنامه ومبسوط بقعه سید رکن الدین چنین بر می آید که سید رکن الدین برای تاسیس علمی وخیریه خود که در یزد واصفهان وابرقو وکازرون وقم وکاشان وحدود این شهرها قرار داشت موقوفات بسیار در سراسر خاک یزد وجزء آن وقف کرده بود اما اکنون از آن همه تاسیسات متعدد و بزرگ که در وقفنامه آمده و در تواریخ یزد هم به ا نها اشاره شده است ، به جز بنای مسجد جامع یزد و مسجد محله مصلی عتیق منحصراً گنبدی از مدرسه اش که محل دفن اوست بر جای مانده است واین هم الظاهر به مناسبت آن است که مرقدش از قدیم الایام زیارتگاه شده است ، وگرنه از این بقعه هم اکنون اثری بر جای نبود. این بقعه در جوار مسجد جامع قرار دارد وحتی گاهی از آن به اشتباه به مسجد رکن الدین(مدرسه رکنیه) نام می رود و کما اینکه در رساله یوسف غلام حسین نامی به آن داده شده است . مولف تاریخ یزد مدرسه رکنیه را (( ام البقاع مدارس یزد )) می نامد ومی نویسد که این بنا مرکب از مدرسه و رصدخانه وکتابخانه سه هزار جلدی ومسجد وبیت الادویه ودارالشفاء وخانقاه ، مصنف رصد آن مولانا خلیل بن ابی بکر آملی بوده . مولف مذکور تفضیل کار رصد را چنین وصف کرده است : (( بر مقابل مدرسه رصدی ساخته ودو منار کوچک بر دو طرف آن مبنی شده وبر سریکی مرغ روئین نهاده که چون آفتاب طالع می شود آن مرغ رو به آفتا ب می کند وهرچه که آفتاب بر می آید او روی به آفتاب دارد برجانب ودر میان رصد چرخ چوبین منقش نهاده وسیصدو شصت قسمت کرده ودر هر قسمتی کرده ودر هر قسمتی درجه ساخته ...)) هم اکنون در یزد محله ای به نام (( وقت الساعت)) موسوم است ومیدان واقع در آنجا را به (( میدان وقت الساعت نام می برند . این تسمیه در تاریخ جدید یزد که قریب یک قرن پس از تاسیس رصد تالیف شده نیز آمده است . در جامع مفیدی نام محله وقت الساعت ومیدان وقت الساعت ذکر شده ومعلوم می شود که در آن زمان این میدان وجود داشته است . مولفان تواریخ یزد نوشته اند که صورت موقوفات بر کتابه گرد ساحت در مدرسه ورصد خانه کاشی تراشیده ( معرق ) ثبت شده بود وچون مدرسه مذکور با تاسیسات متصل به آن ، موجب پستی مدرسه محمود شاهی جنب آن می شد .( مدرسه اخیر از بناهای اتابکان بود ) اتابک یوسف شاه که در آن موقع مسلط بر یزد بود به سید رشک برد وبه علت آنکه جمعی از عیاران خواجه ای ترسا را که با جمع فلوری به یزد آمدند همه نزدیک مدرسه ساکن شده بودند،کشتند و مالش را ربودند،یوسف شاه اتابک یزد تهمت این واقعه را بر سید رکن الدین نهاد وگفت که اتباع او چنین عملی کردند . پس سید رکن الدین را گرفت ودر چاه خورمیز در بند کرد . فرزند او سید شمس الدین به تظلم به تبریز رفت وشکایت نزد ابوسعید برد تا اینکه موجبات استخلاص پدررا فراهم کرد. سید رکن الدین در سال 732 وفات کرد ودر گنبد مدرسه خود مدفون شد . بنا به گفته مولف تاریخ یزد (( گنبد سبز او که گنبد لاجوردی فلک زیر پایه اوست )) از این مطالب معلوم می شود که در آن زمان سراسرش از کاشی سبز رنگ پوشیده بود وبه مرور ایام خراب شده است . مشخصات : این بقعه دارای یک در ورودی می باشد . چهار طرف حیاط طاق نمای بزرگ آجری به چشم می خورد.درضلع شرقی صحن با خریدن خانه مجاور درصدد افزودن فضای بقعه بر آمده اند . بدنه دیوار صحن با آجر پوشیده شده است . کف صحن وداخل بقعه با آجر مفروش شده است . طرفین سردر ورودی بقعه سید رکن الدین از جهت شمال ، دارای دو صفه که هر یک از دو غرفه تشکیل شده است . حاشیه ولچکی های صفه ها وطاق نماها مزین به کاشی معرق با نقوش هندسی گل وبوته اسلیمی می باشد . سردر ورودی بقعه مسقف به طاق آهنگ با قوسی پنج اوهفت وسه طاق نمای گچی بری رسمی بندی می باشد که طاق نمای میانی بزرگتر است در چوبی مشبکی ما را به داخل بقعه هدایت می کند . درضلع جنوب، محراب که مزین به رسمی بندی گچبری شده ، مقرنس کارشیکاری شده ، نقوش گل وبوته کتیبه به خط ثلث می باشد ، دیده می شود .در طرفین محراب طاق نماهایی با ترنجهای گچبری وکتیبه ثلث ودر ضلهای غربی وشرقی وشمالی طاق نماهای مزین به ترنج گچبری شده وکتیبه ثلث جلب توجه می کند . گنبد بروی چهار فیلپوش وشکنجهای رسمی ودوال ورف وبتکانه استوار است . به قول محمد کریم پیر نیا درون بقعه با گچبریهای نغز ونقشهای رسمی لاجورد وزر آراسته است . آهیانه گنبد مزین به شمسه بسیار زیبا و دوازده ترنج می باشد . در گریو گنبد چند پنجرۀ مشبک آجری به چشم می خورد .درقسمت فوقانی ضلع ، شرقی وشمالی ، 3 پنجره مشبک آجری تعبیه شده است . ازارۀ داخل بقعه تا ارتفاع 70/1 سانتیمتر با کاشیهای لاجوردی وسفیدپوشیده شده است . خود ( پوشش خارجی ) گنبد دو پوسته متصل و مزین به کاشی معرق لاجوردی وآبی با نقوش هندسی وقوس شبدری کند می باشد . اربانه گنبد با کاشی معرق وخطوط بنایی ولوز آراسته شده است . نمای خارجی بقعه با آجر پوشیده شده است . بخشی از سطح پشت بام کاه گلی وبخش دیگر با جر مفروش شده است. طول وعرض دیوارهای گنبد از داخل 86/11×82/11 وکلفتی دیوارها 40/1 متر ست . كتیبه های تاریخی : آثار هنری داخل گنبد کلاً از تزئینات وکتیبه هایی است که از رنگ ایجاد کرده اند وعبارت است از: 1ـ دوازده ترنج لاجوردی در اطراف شمسه که یک در میان در داخل آنها به خط ثلث سورۀ التین وبه خط کوفی سورۀ اخلاص کتیبه شده است . 2ـ در کمر بند گنبد سورۀ (( الفتح )) تا آخر آیه پنجم را به خط کوفی نوشته اند . 3ـ در شانزده مقرنس زیر گوشواره ها به خط کوفی مزهر ( پیچدار ) تزئینی عبارت (( القدره لله)) ، ((القوه الله )) ، (( الحکمه لله )) ، (( الحمدالله )) ، (( السلطان الله )) ، (( القضاءلله )) ، (( الکرم لله )) ، (( المنیه لله )) ، (( العزه الله )) ، (( الشکر لله )) ، (( الملک لله )) نوشته شده وبقیه آنها خراب ونابود شده است . 4ـ در هشت مثلث شکل ، داخل چهار گوشواره ، به خط کوفی تزئینی دارد : (( فسیکفیکهم الله وهو السمیع العلیم )) 5ـ در چهار طاق نمای محرابی شکل که میان چهار مثلث شکل مذکور در فوق قرار دارد همان عبارت تکرار شده است . 6ـ در دورۀ هشت مثلث شکل مذکور در فوق (( الملک لله )) به خط کوفی آرایشی تکرار شده است . 7ـ زیر گوشواره ها کتیبه ای به خط ثلث در چهار ضلع بنا دیده می شود وسورۀ (( یس )) تا آخر آیه 13 در آن نوشته شده است . 8ـ در همین کتیبه وبالای سر آن سورۀ (( یس )) وآیات دیگری به خط کوفی بوده است که به علت سائیدگی وریختگی وکهنگی قابل قرائت نیست . 9ـ اطراف محراب کتیبه ای به خط ثلث از گچ برجسته دارد که آیات قرآنی در آن کتیبه بطور سر وته (یعنی دورویه) نوشته شده وعبارت است از سورۀ (( الانسان)) تا آخر آیۀ هیجده هم از آن 10ـ در حاشیه محراب ، کتیبه کوفی دورویه از آیات قرآنی دارد که (( بکرهً واصیلاً )) از آن تشخیص می گردد . 11ـ در حاشیه دورۀ محراب ، عبارت (( الملک لله )) به خط کوفی ریز تکرار شده است . 12ـ کنار دیوارۀ دست راست محراب سورۀ ((الفتح )) به خط ثلث کتیبه شده ودر اضلاع دیگر بنا ادامه یافته است . 13ـ در دو طرف محراب ودر پیشانی مستطیل ، کتیبه ای از گچ برجسته به خط ثلث دارد و (( توکلی علی خالقی )) بطور دو رویه در آن نوشته شده است . 14ـ بر روی همان پیشانی به خط کوفی ورنگ سفید بر زمینۀ آبی (( سبحان الله )) ، (( الحمد لله )) ، ((لااله الله ،الله اکبر)) بطور دو رویه کتیبه شده است . 15 ـ در محراب نمای ضلع شرقی دو پیشانی مستطیل است به خط کوفی (( الملک لله )) به گچ برجسته بطور دو رویه دارد داخل آن (( العظمه لله )) به رنگ سفید بر زمینۀ آبی بطور دو رویه نوشته شده است 16ـ در محراب نمای شمالی دو پیشانی مستطیل هست وکتیبه هایش مانند کتیبه های طرف جنوبی است 17 ـ در طرف مغرب اشکال وکتیبه های طرف شرقی تکرار شده است . 18.- کتیبه ای از گچ که مقدار بسیار کمی از آن باقی مانده است به چشم می خورد . این کتیبه دو ردیف نوشته به خط کوفی داشته وقسمت تحتانی آن گل وبوته بوده است . هنوز کلمه (( مستقیماً )) از آن باقی است وطبعاً از آیات یکی از سوره های الملک ، النساء ، الانعام یا الفتح است. منبع: www.mirasyazd.com دسته‌بندی آرامگاه‌ها یزد کلید‌واژه بقعه سید رکن الدین 99K بازدید

مهدی مخلصیانکاروانسرای قلعه خرگوشیبین شهر ورزنه اصفهان و ندوشن یزد قلعه‌ای است که به نظر از همه جا به دور افتاده است. مکانی آرام و دلپذیر و مناسب برای عکاسی شب. کاروانسرایی مروبط به دوره شاه عباس که به آن قلعه خرگوشی می‌گویند.

مهدی مخلصیانقلعه سپید ندوشنهنگامی که وارد شهر ندوشن شوید، از دور قلعه زیبایی را بالای تپه‌ای خواهید دید. این قلعه کوچک قلعه سپید یا سپیده یا سفیده نام دارد.

مهدی مخلصیانمنارجنبان خرانقشاید بیشتر ما فکر می‌کنیم که منارجنبان بنایی است در اصفهان که البته درست هم است اما این بنا تنها منارجنبان ایران نیست.

مهدی مخلصیانکاروانسرای خرانقکاروانسرایی زیبا که در کنار بافت قدیم و قلعه خرانق قرار گرفته است.

مهدی مخلصیانقلعه خرانقاگر از میبد حدود ۶۰ کیلومتر در جاده‌ای که به سمت طبس می‌رود برانیم، به روستای زیبایی می‌رسیم که خرانق نام دارد. روستای زیبایی که در دشتی وسیع در کنار ارتفاعاتی نه چندان بلند جای گرفته و با کاروانسرا و قلعه‌ای بسیار زیبا خودنمایی می‌کند.

بابک ارجمندیگنبد سلطانیهگنبد سلطانیه؛ آرامگاه سلطان محمد خدابنده (اُلجایتو)، هشتمین سلطان مغول

سپیده اصلانآرامگاه چلپی اوغلوبنای آرامگاه منتسب به عارف چلپی است. وی نوه ی مولانا جلاالدین محمد بلخی است. چلپی اوغلو عارفی شاعر و اهل سیر و سیاحت بود. او یک سال را در سلطانیه زنجان، پایتخت ایلخانیان سپری کرد و به عرفای شهر شیوه رقص سماع آموخت.

سپیده اصلانآرامگاه شیخ علاءالدوله سمنانیآرامگاه شیخ علاء الدوله سمنانی در روستای صوفی آباد، حدود ۱۰ کیلو متری شمال غربی شهر سمنان واقع است. بنای آرامگاه و خانقاه این عارف مشهور بازمانده معماری اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است.

مونا سلطانیباغ دولت آباد یزدایرانیان از گذشته به دنبال تجلی زیبایی و درخشش هرچه بیشتر هنر خود، مخصوصا در معماری بوده و از نمونه‌های بارز آن ساخت و پی‌ریزی باغات زیبا و آفرینش باغهای سرسبز و حیرت‌انگیز خصوصاً در مناطق کویری و خشک و کم آب است.

مونا سلطانیمجموعه آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلینگاهی اجمالی به بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی ،معروف به گنبد الله الله

بابک ارجمندیآرامگاه جرجیس پیامبرمکانی مقدس در حاشیه کویر مرکزی ایران و پوشیده از گیاه هوم

مصطفی ربیعی بهشتیمقبره پیر علمدار

دریاچه کویر پیر علمدار دامغانآرامگاه پیر علمدار واقع در محلۀ خوریا، نزدیک مسجد دامغان و در خیابان شهید مطهری، از آثار تاریخی ارزشمند قرن پنجم ایران است.

سپیده اصلانگنبد سلطانیهاز عظیم ترین بناهای آرامگاهی دوران اسلامی در ایران است که پس از کلیسای جامع مریم مقدس در فلورانس ایتالیا و مسجد ایا صوفیه استانبول سومین گنبد بزرگ آجری در جهان به شمار می رود.

نادر چقاجردیگور دختربنای گور دختر بسیار شبیه به بنای آرامگاه کورش کبیر است، به گونه ای که شاید بتوان آنرا مینیاتوری از آن و یا مدل و الگویی اولیه ای برای آن بنا نامید.

رضا زینلی ندوشندره سنگ آبهای ندوشندره سنگ آبها در شهرندوشن استان یزد وجود دارد که توجه علاقه مندان به گردشگری و محیط زیست را به خود جلب کرده است