غار کرفتو (یک غار استثنایی)

استان كردستان استان کردستان در مرز باختری ایران و به مساحت 28203 كیلومتر مربع قرار دارد که از شمال به استان آذربایجان‌غربی و قسمتی از استان زنجان، ...

بابک گنجی‌زاده طاریيكشنبه 15 مهر 1386 | 18 سال پیشاستان كردستان استان کردستان در مرز باختری ایران و به مساحت 28203 كیلومتر مربع قرار دارد که از شمال به استان آذربایجان‌غربی و قسمتی از استان زنجان، از جنوب به استان كرمانشاه، از خاور به استان همدان و از جانب باختر به كشور عراق محدود است. هم‌چنین (بانه، بیجار، دیواندره، سروآباد، سقز، سنندج، قروه، كامیاران و مریوان) از شهرستان‌های این استان می‌باشند. استان كردستان سرزمینی باستانی با كوه‌های بلند، جلگه‌های حاصل‌خیز ، گذرگاه‌های صعب‌العبور و دره‌هایی با رودخانه‌هایی خروشان است. سرزمینی با جایگاه مردمی پر تكاپو كه از سپیده‌دم تاریخ با امواج مهاجرت اقوام ایرانی، در جبال زاگرس ماوا گرفته و ماندگار شدند. آن‌جا كه هر چند یادمان اقوام كهن، بر تن خسته از برف و باران صخره‌هایش حك شده و تاریخش به حدس و گمان در آمیخته، ولی قطعا در اصالت ایرانی ساكنانش شكی نیست. كردستان در افسانه‌ها و اساطیر به سرزمینی كوهستانی با كوه‌های سر به فلك كشیده و دره‌هایی با رودخانه‌های خروشان معروف شده است. با توجه به وضعیت اقلیمی و آب و هوایی استان كردستان و بر اساس متون تاریخی و كاوش‌های باستان‌شناسی، بسیاری از مورخین معتقدند كه این استان از نخستین اقامتگاه‌های اقوام آریایی در منطقه خاور و باختر دریاچه ارومیه بوده كه در منطقه خاوری، گروهی مستقر شدند و نام سرزمین " آمادی " و گروهی كه در باختر دریاچه ارومیه ساكن شدند نام سرزمین پارسوا (پارسوما) بر آن‌ها نهاده شد. گروه نخستین دولت ماد را پدید آورده و گروه دوم امپراتوری نیرومند هخامنشی بنیاد نهادند. استان كردستان به لحاظ موقعیت طبیعی و اقلیمی، آب‌های روان و رودخانه‌های متعدد، به همراه روستاها و عشایری كه در اقصی‌نقاط آن پراكنده‌اند، علاوه بر چشم‌اندازها و مناظر زیبا، از پتانسیل‌های توریستی و تفرجگاهی قابل توجهی برخوردار است كه غار باستانی كرفتو نمونه‌ای از آن‌هاست. غار کرفتو (یک غار استثنایی) کرفتو (Karaftou) نام یکی از غارهای مهم ایران است که در استان کردستان قرار داشته و از جمله جاذبه‌های طبیعی گردشگری این استان به شمار می رود. این غار در 72 کـیـلـومـتـری خاوری شـهـرسـتان سـقـز و تـقـریـبا با هـمـیـن فاصـله در شمال شهرستان دیـوانـدره قـرار گـرفـتـه که 12 کیلومتر تا دهستان کرفتو فاصله دارد. اصـلـی‌تـریـن راه دسـتـرسـی به آن از طـریـق جاده تکاب است، عـبـور از یک بخـش به نام گـورباباعـلـی و سـپـس روسـتای یـوز باش ‌کـنـدی و در ادامـه حـدود 3 کـیـلـومـتـر بعـد از آن غار کـرفـتـو قـرار دارد. غار کرفتو در سـیـنه یک رشـتـه کـوه آهـکـی در شـمال دره‌ای عـمـیـق قـرار گـرفـته كه آثار مـتعـددی از پـناگاه‌ها، دخـمـه‌ها و حـفـره‌هایـی نیز در کـنار غار اصـلـی دیـده مـی‌شـوند. مـوقـعـیـت غار به گـونه‌ای است که به طـور کـلـی بادگـیـر نبوده و در زمـسـتان دامـنـه جـنـوبـی را نـمـی پـوشـانـد، در حـالـی که 500 مـتـر دورتـر و در جـنـوب‌خاوری، غار بادگـیـر بـوده و بـرف آن را كاملا مـی‌پـوشـانـد. به همین دلیل است که در زمـسـتان‌ها و هـنگام سـرما درون غار گـرم و در تابـسـتان به لحاظ کـوران باد غار خـنک می باشـد. ورودی غار از دامنه كوه حدود 25 متر فاصله دارد كه در گذشته راهی نسبتا سخت و دشوار در كمر كوه،‌ بازدید‌كنندگان را هدایت می‌كرد، ولی امروزه با عبور از پلكانی فلزی می‌توان به دهانه ورودی غار رسید. در سـوی دیگـر دره، کـوه دیگـری وجـود دارد که به عـلـت الـقـا شـکـل طـبـیعـی آن، مـردمان محلی به آن "سـه‌دخـتـران" می‌گـوینـد. دو چـشـمه آب نیز در زیـر تـقاب‌های پـایـیـن غار وجـود دارد که سـالـیان دراز مـردم از آن بهـره‌مـنـد گـردیـده‌انـد. غار کـرفـتـو در دوران "مـزوزوئـیـک" (میان زیست یا دوران دوم، که 160 میلیون سال به طول انجامیده است) زیـر آب بـوده و در اواخـر هـمـیـن دوره، این ارتـفاعات از زیر آب بـیـرون آمـده است. مشخصات غار كرفتو ایـن غار آهـکـی است و در دوره های مخـتـلـف، انـسـان در آن سکـونـت کـرده و به هـمـیـن دلـیـل تـغـیـیـر حالـت داده است. در داخـل غار هـنوز هـم آب وجـود دارد و بـرای دیـدن بعـضـی از جاهای مخـتـلـف آن بایـد از قایـق‌های کـوچک اسـتـفاده کـرد. وجـود تصاویـر و اشکال نـقـاشـی شـده از (حیوان،‌ انسان و گیاه) داخـل غار از جـمله دیـدنـی‌های مـوجـود در ایـن اثـر باسـتانـی می‌باشـد که هـر بـیـنـنـده ای را به خـود جـلـب می کـنـد . طول غار حدود 750 متر است و راه‌های فرعی متعددی از آن منشعب می‌شود. معـماری ایـن غار صخـره ای، چهار طـبـقـه در دل کـوه است كه ازطرف گروه باستان‌شناسی مستقر در منطقه، طبقه چهارم این غار به تالار آرمیتاژ معروف شده كه زیبایی خاصی دارد. سراسر سقف این تالار به صورت بسیار خاصی شکل گرفته و دلیل آن احتمالا انحلال به صورت ناهمگن در بخش‌های مختلف سقف است. سقف غار شباهت زیادی به تالارهای موسیقی(آکوستیک) دارد. حجـاران ماهـر فـضاهای مـداخـل غار را تـراشـیـده و اتـاق‌ها، راهـروها و دالان‌های مـتعـددی به وجـود آورده‌انـد که از مـیان غارهای "دسـت کـن" باقـی مانـده از دوران گـذشـته، ایـن غار معـماری کامـل‌تـری دارد. بـر سـر در یکـی از اتـاق‌های طـبـقـه سـوم کـتـیـبـه‌ای یـونانـی وجـود دارد و به هـمـیـن عـلـت غار را معـبد هـراکـلـس (هـرکـول) نیز می‌نامـنـد، در ایـن کـتـیـبـه آمـده: در ایـن جا هـراکـلـس سکـونـت دارد باشـد که پـلـیـدی در آن راه نـیابـد (هركول یا هراكلس "Herakles" نام قهرمان اسطوره‌ای یونان و روم باستان فرزند خدای زئوس و آلكمنا است. او برای تبدیل شدن به یكی از خدایان وادار شد كه دوازده مرحله پر خطر را پشت سر بگذارد كه به دوازده‌خان هركول معروف است.) پیشینه کاوش های صورت گرفته در غار کرفتو غار كرفتو در سال 1818 توسط "سر رابرت كرپورتر" بازدید و كتیبه آن خوانده شد. در سال 1838 "هنری اولینسون" از غار بازدید كرد و آن چه را كه به وسیله كرپورتر از كتیبه خوانده شده بود، اصلاح نمود. در سال 1963، "سراورل اشتین" همراه با دستیار هنری‌اش ایوب‌خان نقشه اتاق‌های حجاری شده، راهروها و دهلیزهای طبیعی را تهیه كردند كه البته اكنون با توجه به این كه خاك‌برداری و پاك‌سازی راهروها و دهلیزها به طور كامل انجام گرفته، نقشه اشتین كامل نیست. کاوش و گمانه‌زنی‌های اخیر در غار کرفتو این غار در زمستان سال 1379 گمانه‌زنی شد و با بررسی باستان‌شناختی در محوطه بیرون و داخل غار،‌ آثاری از دوران‌های مختلف به دست آمد. كشف تراشه‌های سنگی در طبقه چهارم و محوطه بیرون غار می‌تواند نشانه‌ای از استفاده انسان در دوران پیش از تاریخ از این غار باشد. هم‌چنین نمونه سفال‌ها و اشیای به دست آمده، ادامه سكونت انسان را در طول دوران تاریخی اشكانی و ساسانی و دوران اسلامی یعنی قرون ششم تا هشتم ه. ق مسجل می‌سازد. در نـتـیـجه آزمایـشـات خاک‌شـناسـی که از غار کـرفـتـو به دسـت آمـده، نـشـان می‌دهـد به عـلت یک رشـته فعالـیـت‌های جـزئی و فعـل و انفعالاتـی که در سـطح غـار به عـمـل آمـده و رسـوبات بر جای مانـده، ایـن غـار از (هـزاره چهارم پـیـش از مـیلاد) عاری از فعالـیـت‌‌های انـسـانـی گـردیـده و سـاکـنـیـن آن که گـله‌دارانـی کـوچ‌رو بـوده‌انـد آن مـنطـقه را تـرک کـرده‌انـد. غار کـرفـتـو به جهـت گـمانه‌هایـی که در آن حـفـر گـردیـده و بعـضا تا عـمـق 5/5 مـتـر پـایـیـن رفـته و با تـوجـه به لایـه‌های مـوجـود که تحـتانـی‌تـریـن آن دارای تـراشـه‌های سـنگـی و تـیغـه‌ای بـوده است یک فاصله هـزار سـاله را نـشـان مـی‌دهـد و دوباره به آثار زیـسـت‌انـسـانـی مـی‌رسـد که دارای چهاردوره سکـونـتـی است: پـیـش از تاریخ، اشکانـی، سـاسـانـی، اسـلامی که البته دوره سـلـوکی آن چـنـدان مـورد یـقـیـن نیست. پیشینه تاریخی محوطه بر پایه معماری موجود و نیز كتیبه یونانی مذکور، قدمت و سابقه سكونت و یا مورد استفاده قرار گرفتن این غار را از دوره سلوكی به بعد، یعنی اشكانی، ساسانی و اسلامی می‌دانستند كه پس از كاوش‌هایی كه در دو فصل انجام گرفت و با نتیجه‌ای كه از مطالعات محوطه‌های اطراف غار به دست آمد مشخص گردید كه در پیش از تاریخ، به احتمال از اواخر هزاره پنجم پ.م. و هزاره چهارم پ.م. این غار همزمان با پناگاه‌های و غارهای دیگر از جمله غار كانی میكائیل (در 1 كیلومتری شمال كرفتو) مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج حاصله از كاوش‌ها پس از انجام گمانه‌زنی‌ها در محوطه درون غار و بیرون از آن، خاك‌های موجود به طور كامل غربال گردید كه 22 هزار قطعه سفال مربوط به دوره‌های مختلف به دست آمد. با توجه به مطالعات مقدماتی بر روی سفالینه‌های یافت شده و محوطه‌های اطراف آن معلوم گشت كه در دوره‌های پارت و ساسانی و قرون هفت و هشت هجری غار كرفتو فعال بوده ولی از نظر نوع فعالیت و مورد استفاده قرار گرفتنش، متفاوت بوده است. بدین صورت كه در دوره‌های پیش از اسلام، به احتمال فراوان نوعی مركز آئینی و نیایش محسوب می‌شده و در دوره‌های اسلامی و با تغییراتی كه در آن ایجاد كرده بودند، به عنوان سكونت‌گاه و چه بسا مكان دفاعی كاربری داشته است و به همین سبب است كه هنوز هم محلی‌ها غار كرفتو را "قلعه" می‌نامند. غار باستانی و زیبای كرفتو به سبب داشتن معماری منحصر به فرد و بی‌نظیر صخره‌ای همیشه مورد توجه بوده و با اقداماتی كه در طول سال‌های 1378 و 1379 كه شامل (سامان‌دهی محوطه بیرون غار، پله‌بندی،‌ سكوهای استراحت، پاركینگ، سرایداری، سرویس‌های بهداشتی و برق‌كشی غار است) به عنوان یكی از جاذبه‌های طبیعی بی‌بدیل استان كردستان، گردشگران زیادی را به سوی خود فرا می‌خواند. غار كرفتو به شماره 330 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. گردآورنده: بابك گنجی زاده طاری منابع: kurdistanmiras.ir iran-newspaper.com www.uok.ac.ir fa.wikipedia.org hamidi.ir دسته‌بندی کوه‌ها و قله‌ها کردستان کلید‌واژه غار کرفتو استثنایی 101K بازدید

نمای ایران جای فوق العاده‌ایستيكشنبه 15 مهر 1386 | 18 سال پیش

بابک ارجمندیقله قدمگاهقدمگاه قله در غرب البرز شرقی قرار گرفته و با ارتفاع حدود ۳۶0۰ متر دومین قله مرتفع شهرستان مهدیشهر در استان سمنان است

بابک ارجمندیکوه اُرِم - قله ارمکوه ارم با ۳۳۲۵ متر ارتفاع در جنوب چاشم

بابک ارجمندیخط الراس نرو - اوپرتاوپرت مرز بیابان و آبان در فاصله مستقیم ۳۵ کیلومتری از شمال سنگسر (مهدی شهر)

عباس رحمانیروستای گردشگری اورامان تختاورامان تخت یکی از روستاهای ایران با قدمت بیش از ۱۰۰۰ سال در بخش اورامان شهرستان سروآباد در جنوب شرقی مریوان استان کردستان قرار گرفته است.

مصطفی ربیعی بهشتیکوه نمک جزیره هرمزهرمز جزیره‌ رنگ‌ها‌ و عجایب است. کوه‌های رنگی، صخره‌های عجیب که در اثر فرسایش شکل گرفته‌اند، غارهای نمکی و سواحل رنگارنگ همه و همه باعث می‌شوند، وقتی پا روی این جزیره می‌گذارید، حس کنید وارد سیاره‌ دیگری شده‌اید. دنیایی از شگفتی‌ها که در آن همه چیز برایتان خاص و تازه است.

سپیده اصلانسنگ آرزوکوه گاوازنگ زنجان، مجموعه ائل داغی، قله سنبله.

عبدل شعبانیفسیل زیبایک فسیل بسیار زیبا که بر روی تخته سنگی بزرگ در دامنه دره ای مشرف به فین هرمزگان فروردین 98

عبدل شعبانیغار گهرهاین غار در غرب محله چلو روستای گهره واقع است بعد از سد گهره

محمد ناصری فردشباهت سنگ نگاره های پیش از تاریخ ایران با نقاشی های کهن غار لاسکو در فرانسهاز منظر سنگ نگاره های کهن، می توان نگاه ساده و پیچیده نگارگران اعصار کهن را رصد کرد.

مهرداد زینلیانطبیعت بکر زاگرس مرکزیروستای پِِز علیا، بخش زلقی، شهرستان الیگودرز، استان لرستان

محمد ناصری فردبزکوهی نماد ایران باستان، با شباهت و پیام های یکنواخت ملیهنرهای کهن اغلب در قالب تصویر خط سخن گفته اند.

محمد ناصری فردرد پای سفال انیمیشن شهر سوخته در میان سنگ نگاره های کهن ایرانسیر هنر سنگ تا سفال

محمد ناصری فردشباهت های جهانی بزکوهی Ibexبزکوهی نماد ایران باستان بوده است

محمد ناصری فردفنجان نماها Cupmarksفنجان ها عمری به سان عمر بشر روی کره زمین دارند

عبدل شعبانیجاذبه های غار علیصدراین اثر طبیعی بسیار زیبا و شگفت انگیز شما را شگفت زده میکند

نادر چقاجردیشیرین خفته (بانوی خفته)هنگام حرکت به سمت کرمانشاه در مسیر صحنه به بیستون و از فاصله ۱۰ کیلومتری بیستون، کوه بیستون و صخره های پشت آن تصویر جالبی را در ذهن انسان تداعی میکنند. دست طبیعت صخره ها را به شکل یک زن که به به پشت بر روی زمین خوابیده درآورده است.