گنبد باز

گنبد باز – عهد صفوی بر فراز یكی از رشته كوه‌های كركس در جنوب غربی شهر نطنز (مشرف به‌جاده شوسه كاشان و نطنز) گنبد آجری بزرگی از عهد صفویه باقی مانده...

بابک گنجی‌زاده طاریيكشنبه 11 شهريور 1386 | 18 سال پیشگنبد باز – عهد صفوی بر فراز یكی از رشته كوه‌های كركس در جنوب غربی شهر نطنز (مشرف به‌جاده شوسه كاشان و نطنز) گنبد آجری بزرگی از عهد صفویه باقی مانده كه از دور بنایی كوچك با روزنه‌های چند به نظر می آید. این بنا كه به گنبد باز معروف است شهرتش چنان است كه كوهی را كه بر فرازش بنا شده شامل گردیده و به كوه گنبد باز معروفش گردانیده است. راه رفتن به‌ بالای این كوه و رسیدن به این گنبد بسیار سخت و ناهموار می‌باشد . گویند مصالح مورد نیاز نیز به وسیله بز كه در بالا رفتن به كوه از چالاكی خاص برخوردار است حمل شده است. وجه تسمیه در مورد ساختن این گنبد و وجه تسمیه آن داستان هایی چند بین مردم رواج دارد كه به مرور زمان جنبه افسانه آمیز آن بر حقیقت پیشی گرفته كه معروف‌ترین آن‌ها به شرح زیر است: گویند روزی شاه عباس اول در پیرامون این كوه ضمن شكار به چشمه ای برخورد نموده و چون آهنگ خوردن آب می‌نماید باز شكاری او به كمك بال‌هایش آب را می‌ریزد و چون ظرف دیگری از آب به دست شاه می‌دهند دوباره باز از خوردن آب جلوگیری می‌نماید و چون این كار را چند مرتبه تكرار می‌كند شاه غضبناك شده و باز را می‌كشد. اندكی بعد شاه از كشتن باز كه مورد علاقه او بوده پشیمان شده و دستور بررسی امر، به ویژه بازرسی چشمه آب را می‌دهد. ماُمورین او بعد از جستجوی زیاد ماری مهیب یا به گفته مردم اژدهایی را در سر چشمه آب می‌بینند كه ضمن آشامیدن, آب را نیز به زهر خود آلوده می نماید. چون شاه را از رویداد آگاه می‌نماید دستور می دهد برای بازی كه جان خود را در راه زنده ماندن او از دست داد، آرام‌گاهی بر فراز این كوه بنا نهند. شرح بالا كه جنبه افسانه آمیز آن كاملاً مشخص می‌باشد مطالبی است كه به مرور زمان سینه به سینه نقل و هر كس نیز به سلیقه خود شاخ و برگی به آن افزوده است. ولی حقیقت امر به گونه‌ای دیگر است. در كتاب زندگانی شاه عباس اول تاُلیف نصرالله فلسفی بدین مطلب چنین اشاره شده است كه: "شاه عباس به شكار پرندگان نیز عشق بسیار داشت. صید طیور بیش‌تر به وسیله بازهای شكاری صورت می گرفت. یكی از بازهای شكاری شاه عباس بازی بود معروف به (لوند) و این باز را ظاهراً به علت جلدی و چالاكیش بدین نام می خوانده است. شاه این باز بی‌باك و چابك را از سایر بازان عزیزتر می‌داشت، ولی اتفاقاً در سال 1001 هجری هنگامی كه از اصفهان به قزوین می‌رفت باز لوند در نزدیكی قصبه نطنز مرد و شاه به سبب علاقه فراوانی كه به این باز داشت فرمان داد تا بر فراز كوهی برجی به یادگار آن بنا كردند و این برج كه هنوز هم آثاری از آن باقی است به قبر باز لوند معروف است." هم‌‌چنین محمود بن هدایت‌الله نطنزی یكی از مورخان عهد صفوی درباره علت وجودی این گنبد و وجه تسمیه آن می‌نویسد: (در سال 1001 هجری هنگامی ‌كه شاه عباس از اصفهان به پایتخت خود قزوین مراجعت می‌نمود شكاركنان از اردستان به نطنز آمد. یكی از بازهای شكاری كه مورد علاقه وی بود پس از شكار نمودن چند كبك یكی از آن‌ها را تعقیب نمود. آن كبك از ترس جان به چاهی فرو رفت. باز هم در عقب وی به ‌چاه فرو شد و كبك را بر روی آب گرفت اما چون بال و پر باز تر شد نتوانست به‌ بالا پرواز كند. ناچار شخصی به چاه رفته باز را نجات داد اما بر اثر سردی هوا كه در آن سال به حد اعلا رسیده بود، باز تلف گشت و شاه از این پیشامد متأثر شده به ‌طرف كاشان عزیمت نمود و به نجم‌الدین محمود بیك (نبیره امیر نجم ثانی) كه در آن ایام به‌ حكومت نطنز منصوب شده بود، امر داد كه باز را در محل بلندی دفن و عمارتی بر مدفن وی بسازد. حاكم مزبور گنبدی عالی بر مدفن باز ساخت و این گنبد هنوز در نطنز برفراز كوهی باقی است). مشخصات بر تختگاهی دایره مانند از سنگ لاشه به قطر تقریبی 5/10 متر و بلندی آن از سطح اطراف در حدود دو هزار متر است. گنبدی آجری و هشت ضلعی بنا شده آن چنان كه لبه پرت‌گاه تا جرزهای گنبد در حدود یك متر فاصله دارد. این بنا كه از آجر و ملاط گچ ساخته شده، ابعاد هر یك از اضلاع هشت ضلعی آن 34/3 و قطر پی 80/1 متر است . هر یك از درگاه‌های هشتگانه آن به طول 100 و عرض 80 سانتی‌متر است و به فاصله 30 سانتیمتر بالای هر در گاه دریچه هایی به بلندی 90 سانتی‌متر تعبیه شده. هر درگاه و دریچه بالای آن از سمت خارج به ایوانی كوچك به طول و عرض 1×2 و بلندی 3 متر پایان می‌گیرد . كف ایوان‌ها نیز با آجر مفروش شده است. این گنبد به تازگی و با همکاری جوانان و دانش آموزان بومی بازسازی شده است. ضمناً طبق اطلاعاتی كه امسال (1386) طی سفرم به این منطقه از افراد محلی به دست آوردم، برای بازدید از این گنبد می‌توان از راهنمای بومی نیز استفاده كرد. منابع: نطنز زیبا kousha.fotopages.com دسته‌بندی آرامگاه‌ها کلید‌واژه گنبد باز 101K بازدید

نمای ایران (:يكشنبه 11 شهريور 1386 | 18 سال پیش

بابک ارجمندیگنبد سلطانیهگنبد سلطانیه؛ آرامگاه سلطان محمد خدابنده (اُلجایتو)، هشتمین سلطان مغول

سپیده اصلانآرامگاه چلپی اوغلوبنای آرامگاه منتسب به عارف چلپی است. وی نوه ی مولانا جلاالدین محمد بلخی است. چلپی اوغلو عارفی شاعر و اهل سیر و سیاحت بود. او یک سال را در سلطانیه زنجان، پایتخت ایلخانیان سپری کرد و به عرفای شهر شیوه رقص سماع آموخت.

سپیده اصلانآرامگاه شیخ علاءالدوله سمنانیآرامگاه شیخ علاء الدوله سمنانی در روستای صوفی آباد، حدود ۱۰ کیلو متری شمال غربی شهر سمنان واقع است. بنای آرامگاه و خانقاه این عارف مشهور بازمانده معماری اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است.

مونا سلطانیمجموعه آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلینگاهی اجمالی به بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی ،معروف به گنبد الله الله

بابک ارجمندیآرامگاه جرجیس پیامبرمکانی مقدس در حاشیه کویر مرکزی ایران و پوشیده از گیاه هوم

مصطفی ربیعی بهشتیمقبره پیر علمدار

دریاچه کویر پیر علمدار دامغانآرامگاه پیر علمدار واقع در محلۀ خوریا، نزدیک مسجد دامغان و در خیابان شهید مطهری، از آثار تاریخی ارزشمند قرن پنجم ایران است.

سپیده اصلانگنبد سلطانیهاز عظیم ترین بناهای آرامگاهی دوران اسلامی در ایران است که پس از کلیسای جامع مریم مقدس در فلورانس ایتالیا و مسجد ایا صوفیه استانبول سومین گنبد بزرگ آجری در جهان به شمار می رود.

نادر چقاجردیگور دختربنای گور دختر بسیار شبیه به بنای آرامگاه کورش کبیر است، به گونه ای که شاید بتوان آنرا مینیاتوری از آن و یا مدل و الگویی اولیه ای برای آن بنا نامید.

سعید سعیدی فرشیخ صفی

عبدل شعبانیشاه نعمت الله ولیشاه نعمت‌الله ولی (نام کامل: سید نورالدین نعمت‌الله بن محمد بن کمال‌الدین یحیی کوه بنانی کرمانی) معروف به سید نورالدین شاه نعمت‌الله ولی ماهانی کرمانی[۱] (۷۳۰، ۷۳۱–۸۳۲، ۸۳۴)، شاعر و عارفِ ایرانی بود. سلسله نعمت‌اللهی منسوب به اوست...

مجتبی ملانظربقعه میر سید واقفمقبره میر سید واقف در روستای افوشته شهرستان نطنز استان اصفهان قرار گرفته است که این بقعه از بناهای ارزشمند متعلق به دوره تیموری در قرن نهم است که در 1325 به شماره 954 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

مجتبی ملانظربقعه سید حسن حسینی ( واقفی ) روستای افوشته

مجتبی ملانظرامامزاده بی بی رقیه خاتون (س) شهر نطنز

مجتبی ملانظرامامزاده سلطان سید محمد (ع)روستای سرشک

محمود طالبی ابن حسام خوسفبنای تاریخی آرامگاه ابن حسام خوسفی، بر فراز صخره‌ای سنگی در حاشیه شمالی شهر خوسف قرار دارد، این آرامگاه که از جمله آثار تاریخی و دیدنی استان خراسان جنوبی به حساب می‌آید، بیش از ۵۰۰ سال قدمت دارد.