جام زرین ایلام، با هنری اعجاز گونه و فخر بشری

جام زرین ایلام ( حدود 1500 پ.م.) با هنری اعجاز گونه، این جام یکی از افتخارهای بزرگ ملت ایران است؛ که عظمت گذشته ی این سرزمین را از ابعاد گوناگون به نمایش می گذارد. نگارنده، بررسی هایی که بر روی بعضی از آثار هنری جوامع بشری گذشته داشته ؛ تاکنون بدیلی همسنگ و هم پیام این اثری هنری نیافته است.

×

• 
  ‹›
• 
  ‹›

محمد ناصری فردشنبه 26 فروردين 1402 | 2 سال پیشجام زرین ایلام، با هنری اعجاز گونه و فخر بشری جام زرین ایلام ( حدود 1500 پ.م.) با هنری اعجاز گونه، این جام یکی از افتخارهای بزرگ ملت ایران است؛ که عظمت گذشته ی این سرزمین را از ابعاد گوناگون به نمایش می گذارد. نگارنده، بررسی هایی که بر روی بعضی از آثار هنری جوامع بشری گذشته داشته ؛ تاکنون بدیلی همسنگ و هم پیام این اثری هنری نیافته است. اسطوره، باورهای آیینی، داستان ها، خلاقیت، صنعت و اوج مهارت هنری در آن بهم تنیده شده اند و این همان چیزی است؛ که آن هنر را در جهان خاص و بی همتا کرده است. پنج طرح بزکوهی در آن دیده می شود؛ که سه تا از آنها در قالب پایه های جام و دو تای دیگر بر دل جام قرینه، متقارن آفریده شده اند؛ که اوج هوشمندی و زیبایی را در آن اثرهنری، آن هم در زمانی که دستگاه پرس و جوش وجود نداشته؛ به نمایش گذاشته شده است!! نکته ی جالب دیگر، آنکه بزکوهی ماده است و نشان مادگی آن با کوبش های دقیق بر فلز برجسته شده و دقیقاً این همان نشان از بزکوهی ناجی و شیر دهندی مشی و مشیانه است؛ با تاکید بر خلق گیاه مانایی ( ریش بز، اُرمک، سومه، هومه و هوم) در زیر گلوی آن! چون در خلق این اثر هنری نگاه قدسی وجود داشته(بزکوهی حیوان نیست، بلکه فرشته ای است که به لباس بزکوهی در آمده )؛ بدین سان پیچیده، زیبا و بی نظیر آفریده شده و این همان چیزی است؛ که ردپای آن از هزاره های پیش در قالب نقاشی های کهن درون غارها و کوه های نقاط مختلف ایران جلوه گری می کند و از دل آنها چنین هنرهای ژرف و عمیق سر بر کشیده؛ با همان شباهت ها و پیام های یکسان ! اگر ما این سیر و پیوستگی را ندانیم و نشناسیم؛ به قطع در آیکونوگرافی این آثر هنری زیبا، سیری علمی و منطقی طی نخواهیم کرد( آن را در سبک هنری واقع نگار و حیوان تفسیر می کنیم؛ در صورتی که آن اثر هنری در سبک هنری اندیشه نگار و در قالب یک کد ایجاد شده است The Ibex code ). به نظر نگارنده، اوج هنر بشری، متعلق به دوران زیست مردمان پیش ایلام و ایلامیان است؛ که رد پای آن هنر در دولت های بعد نیز تا حدی متجلی است. براستی که هنر گذشتگان این سرزمین، فخری بشری است؛ قلم کاری و برجسته نگاری فلزات (لطفا به شاخ های بزکوهی دقت نمایید)، جام سفالی شوش با طرح های مسحور کننده ی برآنها (خط تصویری)، سفال انیمیشن شهر سوخته (اوج دعا و هنر بشری) و... نمونه هایی کوچک و ناچیز از آن دریای ژرف هنر پیش ایلام و ایلامی هستند. ------------------------- نگاه جامعه شناختی و انسان شناسی فرهنگی خروجی هنر در قالب نوع پیام، وزن و کمال آن، نشان مبرّز و جدا ناشدنی از فرهنگ هر جامعه دارد؛ هنری بدین ژرف و عظمت، نشان از اوج فرهنگ، صنعت، آرامش، امید به زندگی، باور و لطافت روح آن مردمان دارد. تا بستری مناسب و مطلوب برای رشد هنر و آرامش روح هنرمند فراهم نباشد؛ از دل آن، چنان هنر فخر آفرینی سر بر نخواهد کشید (دوران طلایی زیست بشر). ناصری فرد فروردین 1402 کلید‌واژه جام زرین ایلام Ibex 20K بازدید